سندرم روده تحریک پذیر: علایم, دلایل, پیشگیری و درمان

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری معمول بوده که در روده بزرگ رخ می دهد. سندرم روده تحریک پذیر علایمی همچون درد و گرفتگی شکم، نفخ شکم، اسهال و یبوست دارد. بااینکه این بیماری مشکلات آزاردهنده برای فرد ایجاد می کند، اما آسیبی دائمی به روده بزرگ (colon) نمی رساند. 

اکثر افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر با یادگیری روش های کنترل آن بهبود یافته و بیماری زیادآزارشان نمی دهد، این بیماری خیلی بندرت ممکن است باعث از کار افتادگی شود. 

خوشبختانه برخلاف بیشتر بیماری های جدی روده‌ای همچون بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سندرم روده ملتهب، این بیماری باعث التهاب، تغییر در لایه های روده و یا افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ (سرطان کولون) نمی شود. در بیشتر موارد با مدیریت رژیم غذایی، سبک زندگی و استرس می شود، سندرم روده تحریک پذیر را کنترل و درمان نمود.

علایم سندرم روده تحریک پذیر

نشانه ها و علایم سندرم روده تحریک پذیر، بین افراد مختلف متفاوت بوده و بعضی اوقتا علایم آن با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. معمول ترین این علایم شامل:

• درد در ناحیه پایین شکم
• نفخ و باد شکم
• اسهال یا یبوست و یا هر دو آنها
• وجود بلغم و مخاط در مدفوع
• احساس نیاز سریع به مدفوع صبح ها و یا بعد از غذا
• تسکین درد بعد از اجابت مزاج
• احساس اینکه همه مدفوع خالی نشده است

بالای 60 درصد افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، دچار مشکلات روانی و ذهنی همچون افسردگی، اضطراب هم می شوند. بعضی از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر میزان کمی سروتونین در بدن خود دارند.

سندرم روده تحریک پذیر بر جذب مواد مغذی توسط بدن تاثیر می گذارد، بهمین دلیل ممکن است افراد مبتلا به این بیماری همه مواد مغذی لازم بدنشان را دریافت ننمایند.

برای بیشتر افراد سندرم روده تحریک پذیر بیماری ای مزمن بوده ولی گاهی اوقات علایم آن شدید تر و یا ضعیف تر می شود. از آنجاییکه علایم این سندرم با سایر بیماری های خطرنام مشترک است، مراجعه به پزشک برای مشخص کردن نوع بیماری ضروری است.

دلایل ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر

محققان دلیل اصلی ابتلای افراد به سندرم روده ترحیک پذیر را نمی دانند. با اینحال عواملی که محرک ابتلای فرد به سندرم روده تحریک پذیر را افزایش می شوند، شامل بعضی غذاها همچون شیر، شکلات و …، استرس و تغییرات هورمونی در زنان (در دوران قاعدگی و یا قبل و بعد از آن)، بعضی از انواع آنتی بیوتیک هها، عفونت در دستگاه گوارش و عوامل ژنتیکی می باشند.

همه افراد ممکن است مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر شوند، اما افراد جوان (زیر 35 سال)، زنان و افرادیکه در خانواده شان سابقه این بیماری وجود دارد، در خطر بیشتری می باشند.

درمان سندرم روده تحریک پذیر

هدف از درمان سندرم روده تحریک پذیر بهبود علایم و شدت آن است، وگرنه درمان کاملی برای آن وجود ندارد. برای بعضی از افراد این درمان شامل تغییر در رژیم غذایی می شود. مصرف بیشتر فیبرها و کاهش مصرف محرک ها همچون کافئین از جمله تغییرات رژیم غذایی می باشند. کاهش اضطراب نیز یکی دیگر از راههای مفید درمان می باشد. انواع درمان هایی که برای حل مشکل سندرم روده تحریک پذیر استفاده می شوند، شامل:

• درمان دارویی
  1. استفاده از داروهای آنتی کلی نرژیک (Anticholinergic) برای کاهش درد و آرام کردن ماهیچه های روده.
  2. استفاده از داروهای ضد گاز (Antiflatulents) برای کاهش گاز روده ها.
  3. استفاده از داروهای ضد اسهال، برای کاهش و توقف اسهال.
  4. استفاده از مکمل های حاوی فیبر، برای کمک به درمان یبوست و اسهال.
  5. استفاده از داروهای ضدافسردگی، برای کاهش درد و یا درمان افسردگی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر.
• درمان با تغییرات سبک زندگی

در خیلی از موارد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی می تواند برای درمان سندرم روده تحریک پذیر مفید باشد. توجه کنید که استفاده از این درمان سریع نبوده و مدتی طول می کشد تا بدن به این نوع از درمان عادت نماید. انواع تغییرات و درمان های خانگی شامل:

1. افزایش تدریجی میزان فیبر موجود در غذا ( در بعضی افراد بهتر است فیبر خوراکی را کاهش دهند و از انواع مکمل های حاوی فیبر استفاده نمایند)
2. غذاها را در وعده های غذایی کوچک تر و تعداد وعده های بیشتر میل نمایید.
3. در صورتیکه بدن شما با لاکتوز مشکل دارد بجای شیر از ماست استفاده کنید. میزان فرآورده های شیری را کاهش داده و بهمراه سایر غذاها مصرف نمایید. بعضی اوقات نیاز به قطع مصرف لبنیات می باشد. در این شرایط حتما به یک متخصص تغذیه برای مشورت درباره جایگزین محصولات لبنی مراجعه نمایید.
4. میزان مصرف مایعات را افزایش دهید، بهترین منبع مایعات آب می باشد.
5. مرتبا ورزش نمایید، ورزش به بهبود افسردگی و استرس کمک کرده، همچنین برای بهبود سندرم روده تحریک پذیر هم مناسب است.