کبد، بزرگترین عضو بدن بوده، برای آنکه بدن درست کار کند، عملکرد صحیح آن ضروری است. کبد سموم

کبد، بزرگترین عضو بدن بوده، برای آنکه بدن درست کار کند، عملکرد صحیح آن ضروری است. کبد سموم را از خون خارج کرده یا خنثی می کند و عوامل دفاعی را برای کنترل عفونتها تولید می نماید و میکروبها و باکتریها را از خون خارج می کند. کبد پروتئینهایی را که انعقاد خون را تنظیم می کنند تولید نموده و صفرا می سازد که به جذب چربی ها و ویتامینهای محلول در چربی کمک می کند. شما بدون یک کبد کارآمد نمی توانید زندگی کنید.

در سیروز کبدی، بافتهای جوشگاه جایگزین بافت سالم و طبیعی می شود و جریان خون را در درون کبد مختل می کند و از کارکرد طبیعی آن جلوگیری می نماید. سیروز هزینه های زیادی را به بیمار و جامعه تحمیل می کند.

علتها

سیروز علل زیادی دارد. مانند الکلیسم مزمن و هپاتیت C و هپاتیت ب

هپاتیت ب-

ویروس هپاتیت ب احتمالاً شایعترین علت بروز سیروز در دنیاست. هپاتیت ب باعث التهاب و آسیب به کبد  می شود که طی چند دهه می تواند باعث سیروز کبدی شود. 

هپاتیت C

ویروس هپاتیت C باعث ایجاد التهاب و آسیب کم شدت به کبد می شود و طی سالیان طولانی باعث بروز سیروز می شود.

هپاتیت خود ایمنی

این بیماری به نظر می رسد که به وسیله حمله دستگاه دفاعی بدن به کبد و ایجاد التهاب، آسیب و در نهایت ایجاد بافت جوشگاهی و سیروز به وجود می آید.

کبد چرب غیر الکلی- در این بیماری چربیها در کبد تجمع یافته و در نهایت باعث ایجاد بافت جوشگاه می شوند. این نوع التهاب کبدی در همراهی با دیابت، سوءتغذیه پروتئین، چاقی، بیماری عروق قلبی، و درمان دارویی با داروهای کورتونی دیده می شود.  

نشانه ها

بسیاری افراد دچار سیروز در مراحل اولیه بیماری نشانه ای ندارند اما به هر حال زمانی که بافت جوشگاهی جایگزین سلولهای سالم می شود، عملکرد کبدی افت کرده و فرد علائم زیر را تجربه می کند:

- فرسودگی

- خستگی

- بی اشتهایی

- تهوع

- ضعف

- کاهش وزن

- درد شکمی

- رگهای خونی عنکبوتی شکل بر روی شکم

با پیشرفت بیماری، شکایات بروز می یابد. در برخی افراد این موارد می تواند اولین نشانه های بیماری باشد.

عوارض سیروز

فقدان عملکرد کبدی از هر راهی بر بدن تأثیر می کند. موارد زیرمشکلات یا عوارض شایعی است که به وسیله سیروز ایجاد می شود.

ورم  زمانی که کبد توانایی اش را برای ساخت پروتئین آلبومین از دست می دهد، آب در پاها(ورم) و شکم تجمع می یابد.

کبودی و خونریزی. زمانی که کبد ساخت پروتئین های مورد نیاز برای لخته شدن خون را کند یا متوقف می کند، فرد دچار کبودی یا خونریزی آسان می شود. کف دستها ممکن است قرمزشده و با اریتم پالمار لک دار شوند.

یرقان. یرقان زرد شدن پوست و چشمهاست و زمانی که کبد بیمار، بیلی روبین کافی جذب نمی کند رخ می دهد.

خارش. محصولات صفراوی در پوست رسوب کرده و می توانند خارش شدید ایجاد نمایند.

سنگ صفراوی. اگر سیروز از رسیدن صفرا به کیسه صفرا جلوگیری نماید، امکان دارد که سنگ صفراوی تشکیل شود.

سم در خون یا مغز. یک کبد آسیب دیده نمی تواند سموم را از خون بردارد و این مسئله باعث تجمع سموم در خون و نهایتاً مغز می شود. بنابراین، سموم می توانند عملکرد ذهنی را کند کنند و باعث تغییرات شخصیتی، کوما و حتی مرگ شوند. علائم تجمع سم در مغز شامل بی توجهی به ظاهر شخصی، عدم پاسخدهی، فراموشکاری، مشکلات تمرکز گرفتن یا تغییرات عادات خواب می باشند.

حساسیت به دارو.  سیروز باعث کاهش توانایی کبد برای غربال کردن داروها از خون می شود. از آنجا که کبد داروها را با سرعت همیشگی از خون خارج نمی کند آنها به مدت طولانی تری فعالیت می کنند و در بدن تجمع می یابند. این مسئله باعث می شود که فرد به داروها و عوارض جانبی آنها حساستر شود.

افزایش فشار خون باب. به طور طبیعی، خون روده و طحال از طریق ورید باب به کبد حمل می شود. سیروز سرعت طبیعی جریان خون ورید باب را کم می کند که باعث افزایش فشار داخل آن می گردد، به این وضعیت افزایش فشار خون باب گفته می شود.

واریس ها. زمانی که سرعت جریان خون ورید باب کاهش می یابد، خون روده و طحال به رگهای معده و مری پس زده می شود. این رگها ممکن است بزرگ شوند چرا که قرار نبوده این میزان زیاد خون را حمل کنند. رگهای خونی بزرگ شده که واریس نامیده می شوند دیواره نازکی دارند و با تحمل این فشار، ممکن است بترکند. اگر این رگها بترکند نتیجه آن یک خونریزی شدید در قسمت فوقانی معده و مری است که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.

سرطان کبد. کارسینوم هپاتوسلولار، نوعی از سرطان کبد است که به طور شایعی به دلیل سیروز اتفاق می افتد، این سرطان در خود بافت کبدی ایجاد می شود و میزان مرگ و میر آن بسیار بالاست.

درمان

درمان شامل معالجاتی برای عوارض نیز هست. مثلاً پزشک ممکن است برای ( آسیت)  و ورم رژیم غذایی کم نمک یا استفاده از مدرها ( ادرار آورها) را که داروهای خارج کننده مایعات از بدن هستند توصیه کند. برای عفونتها آنتی بیوتیک تجویز می شود و داروهای مختلفی می توانند به بهبود خارش کمک کنند. پروتئین باعث ایجاد سموم در دستگاه گوارش می شود و بنابراین خوردن کمتر پروتئین ها به کاهش ساخت سموم ها در خون و مغز کمک می کند. پزشک ممکن است مسهل ها را برای جذب سموم و خارج ساختن آنها از روده تجویز نماید.

برای کاهش  فشار خون ورید پزشک ممکن است داروهای ضدفشار خون توصیه نماید. اگر واریسها خونریزی نمایند پزشک ممکن است ماده لخته کننده ای در آنها تزریق کند

زمانی که عوارض قابل کنترل نباشند یا زمانی که کبد آنقدر آسیب می بیند که جوشگاهها به طور کامل عملکرد کبد را مختل می کنند، پیوند کبد ضروری است. در این پیوند، کبد بیمار برداشته شده و با یک کبد سالم از یک دهنده عضو جایگزین می گردد. حدود ۸۰ تا ۹۰ در صد بیماران با پیوند کبد زنده می مانند. در سالهای اخیر میزان زنده ماندن افزایش یافته چرا که داروهایی مانند سیکلوسپورین و تاکرولیموس که دستگاه ایمنی را مهار می نمایند و آن را از حمله و آسیب به کبد جدید نگاهداری می کند، در دسترس قرار دارند.