بَدبویی دَهان یا هالیتوز مشکل شایعی است. دلیل نخست مراجعات فساد دندان و دلیل دوم بیماری لثه است

بَدبویی دَهان یا هالیتوز مشکل شایعی است. دلیل نخست مراجعات فساد دندان و دلیل دوم بیماری لثه است

در بیشتر موارد (۹۰-۸۵ درصد)، بدبویی دهان از خود دهان ناشی می‌شود. شدت بدبویی در ساعات روز متفاوت است. خشکی دهان (در اثر استرس یا روزه‌داری)، خوردن بعضی مواد غذایی (مانند سیر، پیاز، گوشت، ماهی و پنیر) و مصرف دخانیات و الکل در افزایش و کاهش شدت بدبویی تأثیر دارند.

بدبویی دهان می‌تواند دائمی (مزمن) باشد، که ۲۵٪ از جمعیت انسانی با شدت‌هایی متفاوت با این مسئله روبرو است. در ژاپن یک چهارم افراد بالای ۳۰ سال از این موضوع رنج می‌برند و در کالیفرنیا این امر تبدیل به وسواس شده است.

گاه در برخی افراد در مورد بدبویی دهان، توهم بویایی پیش می‌آید. این توهم که معمولاً کوتاه‌مدت است به ندرت نشانه‌ای از صرع لوب گیجگاهی مغز است.

علل

بوی دهان دلایل متفاوتی دارد و علاوه بر بیماری های لثه و دندان می تواند ناشی از دیابت و نارسایی کلیه و عوامل دیگری باشد. گاهی بوی دهان به علت یک موضوع پیش پا افتاده مانند عدم رعایت بهداشت دهان پس از صرف غذاست. استفاده از نخ دندان، مسواک و دهانشویه پس از غذا به برطرف کردن بو بسیار کمک می کند. باقیمانده غذا بین دندان ها باعث رشد باکتری می شود و باکتری ها عامل بوی دهان هستند. علاوه بر غذا، ذرات توتون و تنباکو نیز باعث رشد باکتری و بوی دهان می شوند؛ بنابراین احتمال این معضل در افراد سیگاری به مراتب بیشتر است. بزاق دهان کمک می کند که برخی از باکتری ها و ذرات غذا از لابلای دندان ها پاک شوند، ولی هنگام خواب، بزاق کمتری تولید می شود و دهان خشک است و همین موضوع باعث می شود که دهان هنگام برخاستن از خواب بدبو باشد. در افراد مبتلا به دیابت حالتی به نام کتواسیدوز دیابتی وجود دارد که در آن بدن قادر به شکستن گلوکز و استفاده از آن به عنوان مهمترین منبع انرژی نیست. در این حالت بدن شروع به شکستن چربی می کند و به دنبال آن در بدن یک ماده شیمیایی به نام کتون تولید می شود. سطح بالای این ماده بسیار سمی است و منجر به تولید نفس نامطبوع در بیماران دیابتی می شود. نارسایی کبد یکی دیگر از دلایل بوی نامطبوع دهان است و گاهی این علامت در تشخیص زودهنگام بیماری های کبدی بسیار موثر است. نفس افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه معمولا بوی ماهی یا آمونیاک می دهد که دلیل آن نیز غلظت بالای اوره در بزاق است. سینوزیت (التهاب سینوس های اطراف بینی)، ذات الریه، برونشیت، ترشحات پشت بینی و ریفلاکس معده نیز جزء مهمترین دلایل بوی دهان هستند.

توتون، تنباکو، سیر، پیاز و برخی ازپنیرها باعث بدبویی دهان می‌شوند.

علل بدبویی دهان

پاتولوژیک :         

با منشأ دهان و دندان - با منشأ بینی - با منشأ سینوس‌ها - با منشأ لوزه‌ها و حلق - با منشأ دستگاه گوارش - با منشأ ریوی - با منشأ بیماری‌های سیستمیک

غیر پاتولوژیک : 

تغییرات بالینی - تنفس صبحگاهی - تنفس گرسنگی - تنفس قاعدگی - تنفس سیگاری - غذا - دارو

روانی    

توهم بویایی - با منشأ خارجی - با منشأ داخلی - صرع لوب گیجگاهی

روش‌های درمانی

علاوه بر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، گاهی نفس بدبو ناشی از بیماری یکی از ارگان های بدن است که برای درمان باید به پزشک مراجعه شود. نوشیدن مقدار زیادی آب در روز، مکیدن آب نبات های بدون قند و جویدن آدامس بدون قند باعث تولید بزاق دهان و نفس مطبوع می شود. مسواک زدن زبان به طور روزانه موجب از بین رفتن باکتری های زبانی و از بین رفتن بوی دهان می شود.

    آب:

خشکی دهان یک محیط مساعد برای رشد باکتری است؛ به همین منظور باید دائم آب بنوشید تا باکتری‌های دهان حداقل به طور موقت از دهان خارج شوند؛ خشکی دهان در اثر کمبود بزاق دهان است که ممکن است در اثر مصرف قرص‌های آنتی هیستامین، داروهای ضد افسردگی یا فشارخون بالا این خشکی بوجود بیاید.

   جعفری (گیاه):

در پایان هر وعده غذایی جویدن جعفری برای رفع بد بویی دهان مفید است؛ جعفری سرشار از کلروفیل است و میکروب‌ها را می‌کشد.

   پرتقال:

پرتقال بخورید؛ اسیدسیتریک آن غدد بزاقی را تحریک و نفس را تازه می‌کند.

   میخک:

سرشار از اوژنول است که به عنوان یک ضدعفونی کننده و آرام کننده درد دندان استفاده می‌شود و دارای خواص ضد باکتری قوی است؛ این گیاه را کمی باید بجوید و سپس آن را از دهان خارج کنید.

    رازیانه:

رازیانه، هل و شوید باکتری‌های روی زبان را کشته و بوی بد دهان را از بین می‌برند.

    چوب دارچین:

دارچین ضد عفونی کننده است.

    اقدامات پیشگیرانه:

مسواک کردن دندان‌ها قبل و بعد از خواب و پس از هر وعده غذایی، استفاده کردن نخ دندان و شستشوی دهان چند بار در روز بوی بد دهان را کاهش می‌دهد. مسواک کردن دندان‌ها به غیر از اینکه بوی بد دهان را از بین می‌برد برای لثه‌ها و دندان‌ها و سلامت بدن مفید است.

افرادی که دندان مصنوعی دارند بیشتر باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند و بهتر است دندان‌ها را در یک محلول ضدعفونی کننده بشویند.

    خمیردندان:

خمیردندانی که حاوی اسانس درخت چای است ضد عفونی کننده‌ای طبیعی است.

    دهان شویه:

یکی از راه‌های رفع بوی بد دهان شستن دهان با دهان شویه است.

    پاک کردن زبان:

پس از اتمام غذا با قاشق فلزی یا پلاستیکی یا مسواک اطراف و روی زبان را از مواد غذایی پاک کنید (مسواک یا قاشق را با ملایمت از انتهای زبان به جلو بکشید) این کار را چندین بار تکرار کنید، سپس دهان را با آب بشوئید